"Wyspański spełnione dzieło"
W 2007 roku w Pracowni Witrażu S.G.Żeleński w Krakowie został ukończony wielki projekt witrażowy - zostały ukończone witraże według projektów Stanisława Wyspiańskiego, pierwotnie przeznaczone dla Katedry Wawelskiej, ale nigdy nie wykonane.
Idea Andrzeja Wajdy, który pragnął nadania życia projektom, została podjęta przez artystę Piotra Ostrowskiego i na przestrzeni kilku lat powstały trzy witraże, które umieszczone zostały w specjalnie wybudowanym w tym celu Pawilonie Wyspiańskiego przy placu Wszystkich Świętych w Krakowie.
Ideę budowy pawilonu zgłosił w ramach Festiwalu Kraków 2000 w roku 1998 Andrzej Wajda, który zaproponował też, by w ścianę frontową budynku wkomponowano trzy niezrealizowane dotychczas witraże Stanisława Wyspiańskiego.
Podczas tworzenia witraży powstała też bogata dokumentacja fotograficzna, a na jej podstawie został wydany w 2021 roku obszerny album p.t. "Wyspański spełnione dzieło" (dostępny w Muzeum Witrażu S.G.Żeleński - ► link)
Poniżej wybrane fotografie z dokumentacji powstałej podczas tworzenia witraży a także widok pawilonu i witraże pokazane w technologii wysokiej rozdzielczośc - obraz witraży można powiększać przyciskami nawigacyjnymi.
„Interpretowanie dramatów Wyspiańskiego na deskach teatru czy nawet w kinie to zgoła inne zagadnienie niż przenoszenie jego plastycznych projektów na szkło. Należy jednak pamiętać, iż Wyspiański, mając absolutnie genialne wyczucie tej techniki, witrażystą jednak nie był. Zawsze przychodził moment, w którym swoje projekty oddawał do wykonania innym.
Wyspiański za życia nie miał szczęścia do realizacji swoich pomysłów. Jednym z najboleśniejszych rozczarowań, budzących do końca żal i rozgoryczenie, było niezrealizowanie projektów witraży do katedry wawelskiej za życia artysty. Idea ich wykonania niemal sto lat po jego śmierci ukazała z całą mocą dwa (jakże charakterystyczne dla Krakowa) zupełnie odmienne zapatrywania na temat: twórcze, a zatem gotowe podejmować wyzwania, choć oczywiście niezwykle ryzykowne – jego wyrazicielem stał się Andrzej Wajda – i zachowawcze, bezpieczne, które przyjęli oponenci projektu.
Długo po realizacji witraży wawelskich w Muzeum Witrażu stworzyłem cykl W budowie, którego założeniem jest tworzenie lub odtwarzanie na oczach zwiedzających wybitnych dzieł, ważnych dla polskiego lub – szerzej – europejskiego dziedzictwa. Już bez udziału Andrzeja Wajdy miały miejsce jeszcze dwa przedsięwzięcia, któych zamierzeniem było wykonanie w szkle projektów Wyspiańskiego. Pierwszy to realizacja jednego z najwybitniejszych jego koncepcji: Apollo. System Kopernika. Drugi to Polonia, na podstawie nigdy wcześniej niezrealizowanego projektu do katedry lwowskiej”.
Piotr Ostrowski
„Przez te lata z wielką uwagą przyglądałem się zmaganiom Piotra Ostrowskiego, starając się być mu pomocnym w tym trudnym procesie, kiedy kartony Wyspiańskiego krok po kroku zmieniały się w nasycone kolorem witraże”.
Andrzej Wajda
Wszystkie fotografie: Paweł Jaroszewski ©
