Page 8 - Wilanów

fotografia 03
Wilanów

autora istniejących w pobliżu Oficyny Kuchennej i Kordegardy.
Pawilon ok. 1900 r. zyskał dodatkowe piętro. Do skrzydła północnego
od ogrodu architekt Franciszek Maria Lanci dobudował w połowie XIX
w. trakt w kostiumie neorenesansowym, zawierający na parterze nowe
sale muzealne, a na piętrze apartamenty mieszkalne.
Po śmierci Aleksandry Potockiej (1818–1892) muzeum, pałac
i dobra ziemskie przeszły do Ksawerego Branickiego (1864–1926),
którego majątek mógł gwarantować właściwą opiekę nad zabytkowym
Wilanowem, jego zbiorami artystycznymi, bibliotecznymi i archiwalnymi
oraz ich funkcjami publicznymi. Dzięki staraniom Adama Branickiego
(1892–1947) bibliotekę przekazano w roku 1932 w wieczysty depozyt
Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej. Księgozbiór w znacznym stop-
niu przetrwał wojnę jako zasób Biblioteki Narodowej w Warszawie.
W okresie II wojny światowej rezydencja była kilkakroć dewastowa-
na i grabiona przez władze III Rzeszy, żołnierzy wojsk okupacyjnych,
niemieckich i węgierskich. Większość dzieł sztuki Polska odzyskała już
w 1945 r. Część wywiezionych przez hitlerowców zabytków zagarnę-
ła Armia Czerwona, a niektóre z tych przedmiotów powróciły dopie-
ro w latach 50. XX w. W 1945 r. zespół pałacowo-ogrodowy został
przejęty przez państwo, a zarząd powierzono Muzeum Narodowemu
w Warszawie. Po gruntownej renowacji, zakończonej w 1962 r., pałac
został ponownie udostępniony zwiedzającym.
Bogactwo wystroju i wyposażenia epoki baroku, tak jak i kształt pierwot-
nego muzeum Potockich nie jest nam w pełni znane. Trwają pasjonują-
ce badania, nieomal codziennie ujawniające nowe fakty czy odkrycia,
które wzbogacają już całkowicie egalitarny program nowoczesnego
muzeum.
Pałac wilanowski należy do najcenniejszych zabytków w kraju, ponie-
waż jest najmniej zniszczoną siedzibą królewską i wciąż odznacza się
autentyzmem dyspozycji przestrzennej oraz bogactwem oryginalnej de-
koracji i wystroju. Jest zjawiskiem w Polsce unikatowym, zważywszy na
geopolityczne położenie naszego kraju i rozliczne kataklizmy wojenne.
Zespół 32 historycznych obiektów budowlanych i dwa parki, Wilanowski
i Morysiński, rozdzielone starorzeczem Wisły, obejmują w sumie blisko
90 ha, stanowiąc tylko część trzonu krajobrazowego i gospodarczego
dawnej rezydencji, złożonej ponadto między innymi z pałaców i par-
ków w Natolinie, Gucinie i Ursynowie (dawnej Roskoszy). Obszar
Parku Wilanowskiego, Morysin i fragmenty alei biegnących w głąb
dzisiejszej Warszawy w 1994 r. zostały wyróżnione przez Prezydenta
03 Rzeczypospolitej Polskiej jako Pomnik Historii.
Jezioro Wilanowskie.

strona 6